Phân tích đoạn thơ sau trong bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên: “Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ... Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương”. (Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên)

Phân tích đoạn thơ sau trong bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên:

“Nhớ bản sương giăng, nhớ đèo mây phủ

Nơi nào qua lòng lại chẳng yêu thương?

Khi ta ở chỉ là nơi đất ở

Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn!

Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét

Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng

Như xuân đến chim rừng lông trở biếc

Tình yêu làm đất lạ hóa quê hương”.

(Tiếng hát con tàu - Chế Lan Viên)

HƯỚNG DẪN LÀM BÀI

1. Yêu cầu về kĩ năng

HS biết cách phân tích một đoạn thơ trữ tình. Kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ và ngữ pháp...

2. Yêu cầu về kiến thức

Trên cơ sở hiểu biết về nhà thơ Chế Lan Viên và bài thơ Tiếng hát con tàu, phát hiện và phân tích được nội dung và những đặc sắc nghệ thuật của đoạn thơ. Học sinh cần nêu bật các ý chính sau:

- Tiếng hát con tàu là khúc hát say mê, rạo rực của một tâm hồn thơ đã thoát khỏi cái khung chật hẹp của một cái tôi nhỏ bé để ra với chân trời rộng lớn của nhân dân, đất nước. Hồn thơ Chế Lan Viên như hoá thành con tàu tâm tưởng hăm hở trong hành trình về với nhân dân, về với cuộc đời rộng lớn.

- Theo dòng hoài niệm, mạch thơ dẫn đến những câu thơ mang tính khái quát, triết lí rút ra từ những trải nghiệm của đời người:

"Nhớ bản sương giăng... đất đã hoá tâm hồn!”

Bằng những xúc động của chính tâm hồn, nhà thơ đã chiêm nghiệm ra một chân lí phổ quát của đời sống con người. Những câu thơ có sức lay động cả lòng và trí mỗi người, khởi dậy trong mỗi chúng ta bao nhiêu là ấn tượng và kỉ niệm về những vùng đất, những miền quê xa mà ta đã đến, đã sống...

- Mạch thơ dường như đột ngột chuyền sang một rung cảm và suy tưởng khác về tình yêu và đất lạ:

“Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét

...

Tình yêu làm đất lạ hoá quê hương”

Nói đến tình yêu và nỗi nhớ, câu thơ của Chế Lan Viên lấp lánh trong những sắc màu rực rỡ và xôn xao trong một tâm trạng rung động vừa mơ hồ vừa thấm thía.

- Những hình ảnh so sánh ở đây mang một ý nghĩa triết lí - Tình yêu ở đây không chỉ giới hạn trong tình yêu của anh và em mà còn là một biểu hiện kết tinh của những tình cảm quê hương, đất nước và làm sâu nặng thêm những tình cảm ấy, bởi thế mà “Tình yêu làm đất lạ hoá quê hương”...