Tình yêu quê hương của người dân lao động Việt Nam qua ca dao - dân ca

Ngay từ lúc sinh ra, người dân quê đã gắn liền với đất. Đất là cuộc sống, là máu thịt, là linh hồn của mỗi con người. Do đó, họ rất gắn bó và yêu thương tha thiết đối với nơi chôn nhau cắt rốn của họ. Tình yêu ấy chính là những cảm hứng dạt dào để họ cất lên những bài ca bày tỏ tâm tình của mình.

+ Trước hết, người dân quê khẳng định rất rõ sự quý giá bất khả hoán đổi của quê hương:

“Ta về ta tắm ao ta, dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn”. Ao chỉ là hình ảnh hoán dụ để chỉ làng quê. Họ không vì tham ánh sáng hoa lệ đô thành mà rời bỏ quê cha đất tổ. Bởi vì nơi quê nhà còn có đất “Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang, bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu”. Bởi vì quê nhà còn có ông bà cha mẹ “Con người có tổ có tông, như cây có cội như sông có nguồn”.

+ Yêu quê hương còn là những gì thân thương mà chỉ cần mở mắt ra họ đều thấy:

“Đứng bên ni đồng ngó bên tê đồng mênh mông bát ngát, đứng bên tê đồng ngó bên ni đồng bát ngát mênh mông”. Cảnh quê hương đẹp tươi chứa đựng biết bao tình “Làng ta phong cảnh hữu tình..” họ tự hào về vẻ đẹp độc đáo của quê hương. Khi thì người dân ca ngợi cảnh Lạng Sơn “Đồng Đăng có phố Kì Lừa..”. Khi thì ca ngợi cảnh Hồ Tây “Gió đưa cành trúc la đà..” khi thì ca ngợi các đặc sản đáng tự hào của quê nhà (Nhớ cháo làng Ghề, nhớ canh phố Mía, nhớ chè Đông Viên... Thấy dừa thì nhở Bến Tre, thấy bông sen nhớ đồng quê Tháp Mười). Dù có phải đi xa họ vân nhớ về quê hương, nơi đó cuộc sống tuy đạm bạc nhưng thắm nghĩa nặng tình “Anh đi, anh nhớ..”. Điệp từ “nhớ” cộng với các món ăn đạm bạc thân quen và hình ảnh người thân gắn bó... là nỗi nhớ nao lòng đối với ai xa quê. Cũng chính vì tình yêu ấy mà dù đang thổ lộ tình cảm khác đi nữa, lòng họ vân không quên nhắc đến hình ảnh cây bưởi, hoa bưởi, hoa tầm xuân, vườn cà, đầu đình, ao sen, cây trúc, cây mai, vườn hồng, giếng nước, gốc đa, con đò, bến sông... đã đi vào ca dao như những biểu tượng của quê hương.

+ Yêu quê hương còn biểu hiện cao hơn trong tình yêu nước, tự hào về đất nước: “Nực cười châu chấu đá xe. Tưởng rằng chấu ngã ai dè xe nghiêng”.

- > Chính cái tình yêu quê hương tha thiết mặn nồng từ xa xưa ấy đã tạo nên một nét rất đẹp trong truyền thống của người Việt Nam, đã là chất men nên thơ nên nhạc, là động lực chủ yếu để dân tộc tồn tại trước bao lần ngoại xâm và nội chiến.