Trong bài Một bài thơ của bà Thanh Quan của Tế Hanh, có một nhận xét như sau: “Trong bài Qua Đèo Ngang: Dừng... ta với ta. Hai câu này vừa kết thúc bài thơ, vừa mở ra một chân trời cảm xúc mới”. Hãy phân tích bài thơ để làm sáng tỏ ý kiến trên

Đề bài

Trong bài Một bài thơ của bà Thanh Quan của Tế Hanh, có một nhận xét như sau:

“Trong bài Qua Đèo Ngang, hai câu thơ xuất sắc nhất là hai câu thơ sau cùng:

Dừng chân đứng lại: trời, non, nước,

Một mảnh tình riêng, ta với ta.

Hai câu này vừa kết thúc bài thơ, vừa mở ra một chân trời cảm xúc mới”.

Hãy phân tích bài thơ để làm sáng tỏ ý kiến trên.

DÀN BÀI

I. MỞ BÀI

- Qua Đèo Ngang là một bài thơ Đường luật trữ tình đặc sắc và tiêu biểu của Bà Huyện Thanh Quan, một nhà thơ nữ ở nửa đầu thế kỉ XIX.

- Như nhận xét của Tế Hanh, hai câu kết của bài thơ là hai câu xuất sắc nhất trong bài thơ:

“Trong bài Qua Đèo Ngang... một chân trời cảm xúc mới”.

II. THÂN BÀI

- Hai câu kết của bài thơ Qua Đèo Ngang là hai câu thơ xuất sắc nhất trong bài thơ.

1. Hai câu kết vừa kết thúc bài thơ

a) Thâu tóm toàn cảnh được tả trong bài thơ: “Dừng chân đứng lại: trời, non, nước”. Cảnh ở đây có cả thời gian và không gian.

- Thời gian: trời chiều tà (bóng xế tà)

- Không gian:

+ Non: Đèo Ngang (bước tới Đèo Ngang)

+ Nước: bên một con sông (bên sông).

b) Thâu tóm tình được tả trong bài thơ: “Một mảnh tình riêng...”. Đó là nỗi nhớ, nỗi thương.

- Nhớ: nhớ nước (Nhớ nước đau lòng con quốc quốc).

- Thương: thương nhà (Thương nhà mỏi miệng cái gia gia).

2. Hai câu kết vừa mở ra một chân trời cảm xúc mới

- Cảnh vật được tả như ngưng đọng trong cảnh chiều tà khi bước chân nhà thơ “dừng chân đứng lại” ở Đèo Ngang

- Nhưng tình cảm của nhà thơ không “đóng lại” mà mở ra một chân trời cảm xúc mới.

- “Một mảnh tình riêng” khôn nguôi. Đó là:

+ Nỗi nhớ nước.

+ Nỗi thương nhà.

- “Ta với ta”, nhà thơ ta gặp lại lòng mình trong:

+ Nỗi cô đơn.

+ Nỗi buồn thương nhớ da diết, không dứt.

C. KẾT BÀI

- Trong hai câu kết của bài thơ Qua Đèo Ngang, cảnh vật thì tĩnh lặng trong bóng chiều tà, nhưng tình cảm của con người - nhà thơ nữ (Bà Huyện Thanh Quan) - thì buồn thương sâu lắng không nguôi trong cô đơn.

- Bộc lộ tình cảm buồn thương cô đơn riêng của mình trước cảnh chiều tà Đèo Ngang, nhà thơ bày tỏ thái độ của mình trước thực tại của xã hội phong kiến đương thời.