Ý nghĩa hình ảnh “con tàu” và địa danh “Tây Bắc” trong bài thơ Tiếng hát con tàu của Chế Lan Viên

HƯỚNG DẪN LÀM BÀI

1. Ý nghĩa hình ảnh “con tàu”

- Chế Lan Viên viết bài thơ Tiếng hát con tàu vào thời điểm ở miền Bắc đang diễn ra cuộc vận động đồng bào miền xuôi lên xây dựng kinh tế ở vùng cao Tây Bắc. Bài thơ được in trong tập thơ Ánh sáng và phù sa (1960).

- Hình ảnh “con tàu” gợi nghĩ đến những chuyến đi xa. Nhưng sự thực lúc đó chưa có đường tàu và con tàu lên Tây Bắc. Do vậy, trong bài thơ này, hình ảnh “con tàu” chủ yếu mang nghĩa biểu tượng: nó tượng trưng cho khát vọng lên đường, khát vọng đi xa, khát vọng hoà nhập vào cuộc sống rộng lớn của đất nước, nhân dân. Đó chính là con tàu tâm tưởng, con tàu của khát vọng khám phá và sáng tạo.

2. Ý nghĩa địa danh “Tây Bắc”

- “Tây Bắc” là tên gọi một vùng cao phía tây đất nước, là nơi cội nguồn của cuộc kháng chiến, là “xứ thiêng liêng rừng núi đã anh hùng” và là nơi hướng đến của biết bao người đi xây dựng kinh tế miền núi những năm 1958 - 1960.

- Con tàu tâm tưởng của hồn thơ Chế Lan Viên hướng đến Tây Bắc, nhưng Có riêng gì Tây Bắc bởi vì ngoài nghĩa cụ thể về một miền đất, “Tây Bắc” còn gợi nghĩ đến mọi miền xa xôi của đất nước, nơi có cuộc sống gian lao mà sâu nặng nghĩa tình của nhân dân, nơi ghi khắc những kỉ niệm của đời người trải qua cuộc kháng chiến, nơi đang vẫy gọi mọi người đi tới. “Tây Bắc” chính là Tổ quổc, là hiện thực cuộc sống, là cội nguồn cảm hứng sáng tạo nghệ thuật.