Đề 15 - Bên cạnh những truyện ngắn viết trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài, Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành, Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi, các truyện viết sau năm 1975 như Bến quê, Chiếc t

а. Hoàn cảnh ra đời của Vợ chồng A Phủ, Rừng xà nu, Những đứa con trong gia đình là công cuộc kháng chiến chông ngoại xâm. Do đó, đề tài, nội dung và cảm hứng trong các tác phẩm hướng tới các vấn đề lịch sử cộng đồng, nhằm cổ vũ tinh thần chiến đấu. Bến quê và Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu ra đời khi đất nước hoà bình, nhu cầu về dân chủ hoá xã hội, khát vọng về hạnh phúc, ấm no nhằm hoàn thiện nhân cách trở thành mối quan tâm của cả dân tộc nên ý thức sáng tác của nhà văn phải đổi mới.

b. Sự đổi mới trong sáng tác của Nguyễn Minh Châu thể hiện ở:

- Về đề tài: Hướng tới những sự việc, câu chuyện thế sự, đời tư như câu chuyện về nỗi niềm của ông Nhĩ đối với quê hương và những người gần gũi (Bến quê); câu chuyện về sáng tạo nghệ thuật của nhà nhiếp ảnh, về giải toả những mâu thuẫn gia đình của người cán bộ toà án, chuyện gia đình của người đàn bà hàng chài (Chiếc thuyền ngoài xa).

- Về tư tưởng, cảm hứng: Nhà văn đề xuất cách nhìn hiện thực từ nhiều chiều gợi những suy nghĩ nghiêm túc, lắng sâu, gửi gắm khát vọng con người sống ân nghĩa hơn (Bến quê); mở rộng trái tim để bao dung, thông cảm với những đau khổ của những kiếp người bình thường, vô danh ở quanh ta (Chiếc thuyền ngoài xa).

- Về giọng điệu (trần thuật) và khắc hoạ nhân vật: khoan thai, trầm lắng, trữ tình kết hợp triết luận ngoại đề.