Phân tích tình huống truyện trong "Chiếc thuyền ngoài xa" của Nguyễn Minh Châu

*Tình huống:

- Nghệ sĩ Phùng đến một vùng ven biển miền Trung chụp một bức ảnh bổ sung vào bộ lịch nghệ thuật. Anh phát hiện hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa trong làn sương sớm với màu hồng của ánh dương đẹp như tranh vẽ. Phùng nhanh chóng bấm máy, thu lấy hình ảnh không dễ gì gặp được trong đời.

- Khi chiếc thuyền vào bờ, Phùng thấy hai vợ chồng làng chài bước xuống, chứng kiến cảnh người chồng đánh vợ, đứa con ngăn bố. Nhừng ngày sau cảnh đó lại tiếp diễn. Phùng không ngờ rằng sau cảnh đẹp như mơ là bao ngăn trái, nghịch lí của đời thường.

* Mối quan hệ các nhân vật và tình huống.

- Tình huống được tạo nên bởi nghịch cảnh giữa vẻ đẹp chiếc thuyền ngoài xa với cái thật gần là sự ngang trái trog gia đình người dân làng chài. Gánh nặng mưu sinh đè nặng trĩu trên vai hai vợ chồng, người chồng trở thành kẻ vũ phu, người vợ vì thương con nên nhẫn nhục chịu đựng mà không biết mình đã làm tổn thương đến tâm hồn con. Thằng Phác vì thương mẹ, bênh vực mẹ thành ra căm ghét cha mình.

- Chánh án Đẩu tốt bụng nhưng lại đơn giản trong cách nghĩ. Anh khuyên người đàn bà bỏ chồng mà không biết người phụ nữ ấy cần một chỗ dựa để kiếm sống và nuôi con khôn lớn.

* Ý nghĩa khám phá phát hiện của tình huống.

- Cái nhìn và cảm nhận của nghệ sĩ Phùng và chánh án Đẩu là sự khám phá, phát hiện sâu sắc về đời sống và con người.

- Đẩu đã vỡ lẽ ra nhiều cách nhìn nhận cuộc sống.

- Phùng như thấy chiếc thuyền nghệ thuật thì ở ngoài xa, còn sự thật cuộc đời thì ở rất gần. Câu chuyện của người đàn bà ở toà án huyện giúp anh hiểu rõ hơn cái có lí tưởng như nghịch lí ở gia đình người dân chài. Anh hiểu thêm tính cách Đẩu và hiểu thêm về chính mình.

- Đây là một tình huống về nhận thức có ý nghĩa khám phá, phát hiện về sự thật đời sống.

- Nhấn mạnh mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời, khẳng định cái nhìn đa diện nhiều chiều về đời sống, gợi mở những vấn đề mới cho sáng tạo nghệ thuật.