Thuyết minh về một di tích văn hoá cổ của đất nước

Tháp Chàm ở Phan Thiết

Thành phố Phan Thiết thuộc tỉnh Bình Thuận, miền cực nam Trung Bộ nước Việt Nam thân yêu của chúng ta.

Phan Thiết nổi tiếng với những ngòi chùa cổ rất quy mô và cổ kính như chùa Liên Trì, chùa Bà Đức Sanh, chùa Phật Quang... Chùa Phật Quang còn gọi là Chùa Cát được xây dựng vào nửa đầu thế ki XVIII. Chiếc chuông đồng rất lớn được đúc năm 1750, bộ kinh Pháp Hoa với 118 bản khắc gỗ hoàn thành năm 1734. Chùa Ông uy nghi tráng lệ dược xây dựng nãm 1770 với hàng dãy cột chạm khắc tinh xảo treo hàng trãm câu đối sơn son thếp vàng cực kì lộng lẫy.

Phan Thiết còn rất nổi tiếng với những tháp Chàm cổ kính, kì vĩ. độc đáo. Cách thành phố Phan Thiết gần 7 km về phía Đông Bắc là nhóm tháp Chàm Pôshanư có niên đại trên 1200 năm của dân tộc Chăm, nằm trên đỉnh đồi Ngọc Lâm. Nhóm tháp này được tạo tác từ cuối thế kỉ thứ VIII, là nơi thờ Pôshanư, vị nữ vương Chiêm Thành. Cách đây trên 300 năm, nhiều tháp Chàm đã bị vùi lấp, tới nay chì còn lại một tháp chính lớn nhất, một tháp nhỏ ở sát chùa, và một tháp nhỏ ở gần tháp chính.

Trong tháp chính có bệ thờ Linga-Yoni, biểu tượng của thần Shiva bằng đá xanh đen còn nguyên vẹn với những thớt đá đồ sộ được chạm khắc các biếu tượng thể hiện sự sinh tồn của dân tộc Chăm. Cuối thế kỉ XIX. trong tháp nhỡ vẫn còn thờ con bò bằng đá rất lớn nhưng sau đó thì không thấy nữa. Có lẽ đó là thần Nadin như ta vẫn thấy thờ trong các tháp Chàm ớ Phan Rang.

Ba, bốn thế kỉ trước, quanh tháp Pôshanư là các làng mạc trù phú của người Chăm. Do chiến tranh, do biến động của thiên nhiên và lịch sử nên phần nhiều người Chăm đã di dời đi lập nghiệp ở những nơi khác. Nhưng hằng năm, người Chăm từ mọi nơi vẫn trở về tháp Pôshanư để thực hiện các nghi lề tôn giáo truyền thống linh thiêng.

Tháp Chăm Pôshanư được xép hạng di lích quốc gia với chê độ trùng tu, bảo vệ đặc biệt. Nó là di sản văn hoá vô giá của đất nước ta. Du khách gần xa đến với Phan Thiết không thể không đến chiêm ngưỡng những tháp Chàm, dấu tích một nền văn minh từ nghìn xưa đang trầm mặc cùng tuế nguyệt.