Vẻ đẹp của Nhân vật Phương Định (Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê)

Nhắc đến chiến tranh, ai cũng sợ hãi trước sự mất mát, tàn phá, đau thương mà nó gieo rắc. Để chống lại nó, chống lại những đế quốc tàn ác, nhân dân ta đã kiên cường, anh dũng chiến đấu, đó là những gì chúng ta biết về chiến tranh trên đất nước ta. Nhưng đối với Lê Minh Khuê- cây bút truyện ngắn đa tài, sâu sắc, những cảm nhận tinh tế Cộng hưởng với sự trải nghiệm, lăn lộn bao năm trên chiến trường, hơn ai hết bà hiểu được nhân tố quan trọng làm nên chiến thắng của nhân dân ta chính là nguồn sinh lực tràn đầy của các cô gái, chàng trai tham gia thanh niên xung phong đoàn kết một lòng vì lí tưởng cách mạng. Chính vì lẽ đó năm1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ đang diễn ra ác liệt, Lê Minh Khuê đã tái hiện bức tranh thế hệ trẻ Việt Nam tham gia chiến đấu qua hình tượng 3 cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn khóc liệt. Ai cũng có cá tính, vẻ đẹp riêng nhưng nhân vật Phương Định lại chiếm được cảm tình của đại đa số đọc giả bởi những vẻ đẹp tiềm ẩn mà mặn mà khó quên. 

Khó quên bởi "Tôi là cô gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn là một cô gái khá với 2 bím tóc dày tương đối mềm. Cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa Loa Kèn." Đây là lời nhận xét duyên dáng của Phương Định khi nói về ngoại hình của mình. Với ngoại hình "khá" cô bay bổng, nhẹ nhàng, mơ mộng một thế giới màu hường của riêng cô. Em cứ ngỡ với ngoại hình và tính cách ấy, Phương Định sẽ là một cô giáo, bác sĩ hay chức vụ văn phòng nào đó an nhàn và có thời gian cho cô mơ mộng nhưng không. Trong hoàn cảnh đất nước "ngàn cân treo sợi tóc" Mĩ đưa ra nhiều chiến lược linh hoạt hòng bình định miền Nam. Trước tiếng khóc xé lòng của người dân miền Nam, Phương Định đã không ngăn nổi chân minh bước vào chiến trường chiến đấu, cô làm công việc phá bom cùng với chị Thao, Nho dưới một mái đá trên cung đường khói lửa. Chính hành động dám từ bỏ ước mơ, mơ mộng của tuổi mới lớn vì mục đích bảo vệ tổ quốc thiêng liêng đã khiến Phương Định Đi vào tim người đọc.

Khác với Phương Định mộng mơ, xuýt xoa trước vẻ đẹp của ánh đèn ở quảng trường rộng lớn, Phương Định là mối ruột của bà bán xôi có cái mủng trên đầu, với bà bán kém đẩy xe kem chứa đầy thùng kem, Phương Định ở chiến trường vô cùng cứng cỏi và dũng cảm. "Có ở đâu như thế này không? Đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay ầm ì xa dần, thần kinh căng như chảo, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy dẫu biết rằng xung quanh có nhiều quả chưa nổ."Chiến trường ác liệt nên chỉ cần sai lầm nhỏ cũng đồng nghĩa với việc tự đưa mình đến trình diện sớm với thần chết. Ấy vậy mà Phương Định cùng đồng đội của cô phải chạy lên cao điểm mà phá bom ít thì cũng vài ba lần trên ngày bất kể giờ giấc, nắng mưa. Phải nói lòng dũng cảm của cô không thua gì các chiến sĩ trong bài "Bài thơ về tiểu đội xe không kính" của Phạm Tiến Duật, các anh với những con ngưa sắt chẳng nguyên vẹn"

"Không có kính rồi xe không có đèn 

Không có mui xe thùng xe có xước"

Ấy thế các anh vẫn cứ anh dũng mà tiến lên bất chấp cái trơ trọi không một màu xanh. Các anh vẫn vui tươi "phì phèo châm điếu thuốc", "bắt tay nhau qua cửa kính vỡ rồi" mặc cho nguy hiểm, thiếu thốn, khó khăn, Phương Định cũng thế. Ở cô không chỉ dũng cảm mà còn lạc quan, yêu đời, tràn trề sức sống. Cuộc sống chiến trường thiếu thốn khó khăn không đèn, không điện cũng chẳng có tường vôi thay vào đó hang đá là nhà. Nhưng sau mỗi lần hoàn thành công việc là cô lại bậc cái đài radio bán dẫn hát những bài ưa thích của Hồng Quân Liên Xô, cô thích hát đến độ cô tự viết lời mới khi quên lời để hát. Chắc vì sự tươi trẻ mà cô luôn nhận được những bức thư dài của các anh pháo thủ mặc dù các anh có thể gặp cho và nói chuyện hằng ngày. Tuy vậy cô chưa đáp lại tình cảm của riêng ai càng khẳng định cô mơ mộng yên đời nhưng không hề dễ giải, và Phương Định lại được một điểm nữa từ em cho vẻ đẹp phẩm chất này.

Cô lạc quan là thế nhưng có bao giờ cô sợ chết? Cậu hỏi em luôn thắc mắc cho đến khi đọc đến đây "Tôi có nghĩ đến cái chết nhưng một cái chết mờ nhạt không rõ ràng. Việc chính là liệu bom, mìn có nổ không? Nếu không thì làm sao châm mìn lần hai". Lời tự thuật của Phương Định đã giải đáp thắc mắc cho em, thì ra cô ấy không những không sợ chết mà với cô hoàn thành nhiệm vụ còn quan trọng hơn cả sự hy sinh. 

Trách nhiệm của Định không chỉ trong công việc mà còn trong tổ ấm 3 chị em. Cô luôn quan tâm chăm sóc đồng đội như người thân trong gia đình. Cô chấp nhận được sự chua chát trong lời hát của chị Thao. Có thể dành cho Nho viên kẹo chanh cuối cùng dù đã bị lấm cát và chảy nước. Định cũng có thể vì động đội mà gắt vào máy với thủ trưởng "trinh sát chưa về" sự nóng giận và thô bạo ấy chỉ để che giấu cả một tấm lòng lo lắng quan tâm mà cô ngại thể hiện. Lúc Nho bị thương, Định đặt Nho lên đùi, từ quần áo lấm lem, be bét máu qua bàn tay chăm sóc tận tình của Định Nho đã sạch sẽ nằm trên giường, được tiêm thuốc, uống sữa và nghỉ ngơi. Một lần nữa em cảm nhận Định không chỉ là cô gái mơ mộng, một chiến sĩ gan gốc mà còn là người chị tuyệt vời. Bỗng chốc em lại nhớ đến tình đồng đội trong thơ Chính Hữu :

"Tôi với anh biết từng cơn ớn lạnh 

Sốt run người vần trán ướt mồ hôi

Áo anh rách vai quần tôi có vài mảnh vá 

Miệng cười buốt giá chân không giày 

Thương nhau tay nắm lấy bàn tay "

Ai bảo tâm hồn người lính là sỏi đá, chắc họ chưa biết sỏi đá cũng biết yêu. Quả thực ở Định ta có thể tìm thấy mọi phẩm chất tốt đẹp. 

Để thể hiện hết vẻ đẹp của Định, nhà văn Minh Khuê đã phải kì công kết hợp những yếu tố nghệ thuật đặc sắc như xây dựng cốt truyện, nghệ thuật miêu tả tâm lí Nhân vật, ngôn ngữ dễ hiểu lại thêm cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên giàu cảm xúc, tất cả đã cho ta những cảm nhận sâu nhất và thực nhất về Nhân vật. Đáng tiếc một nhân vật tốt như vậy lại không nhiều trong thời bình. 

Ngày nay những con người dũng cảm, yên đời, lạc quan, cống hiến hết mình thật sự ít. Thay vào đó là nhiều người trẻ thích ăn chơi, hưởng thụ, rơi vào tệ nạn xã hội. Thiết nghĩ đất nước không thể đi lên nếu có những thành phần công dân xấu như vậy. Chúng ta phải thay đổi và theo em nên bắt đầu từ bản thân mình bằng cách ra sức học tập, tu dưỡng đạo đức để "tài đức vẹn toàn" thì mới có thể xây dựng và bảo vệ tốt đất nước. 

Vẻ đẹp của Định quả thực khó tìm, đáng trân trọng và phát huy. Chúng ta hãy lấy cô ấy làm gương soi và chính mình. Xin gửi lời đến Lê Minh Khuê tác giả đã bỏ bao công sức để xây dựng và thể hiện một nhân vật vừa đẹp hình thức, tâm hồn lại mang tính giáo dục cao. Hy vọng Việt Nam chúng ta sẽ có nhiều Phương Định hơn nữa để đất nước phát triển và giàu đẹp.