Phân tích nhân vật Phương Định (Những ngôi sao xa xôi - Lê Minh Khuê)

DÀN Ý 1

a, Mở bài

- Truyện ngắn “Ngôi sao xa xôi” của tác giả Lê Minh Khuê ngợi ca tinh thần dũng cảm của các cô gái thanh niên xung phong, của thế hệ trẻ trong những ngày mưa bom bão đạn.

- Cô gái Phương Định trong truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” đó là một nữ chiến sĩ thanh niên xung phong xinh đẹp, trong sáng, giàu tình cảm và dũng cảm, ngoan cường.

b, Thân bài

* Hoàn cảnh sống và chiến đấu

- Xuất thân là con gái Hà Nội, Phương Định tham gia thanh niên xung phong sống giữa khói bụi Trường Sơn và bom đạn. Công việc của chị là đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom nổ. Công việc hết sức nguy hiểm.

* Giữa chiến trường khói lửa, chị vẫn hồn nhiên, ngây thơ, trẻ con đôi khi nhạy cảm, mơ mộng, thích hát.

- Chị vẫn hay nhớ về những kỉ niệm bên mẹ trong căn gác nhỏ, nhớ về thành phố tuổi thơ.

- Là cô gái yêu đời, hồn nhiên, giàu cá tính, hay hát hay cười một mình, hay ngắm mình trong gương. Tự đánh giá mình là một cô gái khá, có hai bím tóc dài, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Mắt dài, màu nâu hay nheo lại như chói nắng và được các anh chiến sĩ nhận xét là “có cái nhìn sao mà xa xăm”.

- Chị có cái điệu đà của một cô gái Hà Nội nhưng đáng yêu, hồn nhiên và chân thực. Điểm xinh xắn và điệu đà được cánh pháo thủ và lái xe quan tâm, khi đó chị cảm thấy ấm lòng và tự tin hơn.

* Bản chất anh hùng, nghiêm túc trong công việc, tinh thần dũng cảm, luôn có thần chết rình rập.

- Phương Định là một cô gái có tinh thần trách nhiệm cao đối với công việc.

- Tinh thần dũng cảm trong cuộc phá bom đầy nguy hiểm, chị dũng cảm, bình tĩnh tiến đến quả bom, đàng hoàng mà bước tới cùng xới xẻ đào đất, có lúc lưỡi xẻng chạm trúng vào quả bom. Đó là cuộc sống thường nhật của họ.

- Có những lúc chị nghĩ đến cái chết nhưng chỉ “Mờ nhạt”, mục đích hoàn thành nhiệm vụ luôn được chị đặt lên trên.

=> Ấy vậy mà Phương Định vẫn đùa vui trong gian khổ, coi thường thương tích, coi rằng công việc của mình cũng có cái thú vị riêng.

* Tình cảm gắn bó với đồng chí, đồng đội.

- Yêu mến đồng đội, quan tâm, tôn trọng tất cả những người bạn, người anh em cùng sống và chiến đấu với mình.

- Phương Định miêu tả chị Nho và chị Thao đầy trìu mến, khi miêu tả các anh bộ đội, khi Phương Định chăm sóc chị Nho

- Lo lắng, sốt ruột khi đồng đội lên cao điểm chưa về.

c, Kết bài

- Ngòi bút miêu tả tâm lý nhân vật sinh động, tác giả đã làm hiện lên cô nữ thanh niên xung phong vô cùng đáng yêu, trẻ trung và đầy nhiệt huyết, hào hùng.

- Ca ngợi những người con gái Việt Nam anh hùng là những ngôi sao xa xôi mãi lung linh, tỏa sáng.

DÀN Ý 2

Mở bài: Dẫn dắt giới thiệu tác giả, tác phẩn và nhân vật:

Lê Minh Khuê là cây bút nữ xuất sắc (chuyên viết truyện ngắn) thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Với tài năng, sự trải nghiệm và những tìm tòi, khám phá của mình, bà đã gặt hái được nhiều thành công về đề tài cuộc sống, chiến đấu của những thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại. Tiêu biểu là truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi ” viết về ba nhân vật nữ thang niên xung phong mà ấn tượng sâu đậm với người đọc hơn cả chính vẻ đẹp nhân vật Phương Định.

Thân bài: 

Ý 1: Khái quát hoàn cảnh ság tác, chủ đề 

- Như chúng ta đã biết, Những ngôi sao xa xôi ra đời năm 1971,...

Ý 2: Hoàn cảnh sống chiến đấu và công việc gian khổ: 

+) Phương Định cùng nhữmg người đồng đội của mình ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn, nơi tập trung nhiều bom đan nhất, sự nguy hiểm và ác liệt từng ngày, từng giờ phải đối mặt với bom rơi đạn nổ. Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc: "Đường bị đánh lở loét màu đất đỏ trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rẻ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất. Đó là hiện thực đầy mùi chiến tranh, không có màu xanh của sự sống, chỉ thấy thần chết luôn rình rập. Và khoảnh khắc bình yên nhất là sau những giờ làm việc căng thẳng Phương Định cùng với đồng đội trở về hang đá mát lạnh, năm nghe nhạc ở đài bán dẫn và uống nước suối trong bi đông mát lạnh...

+) Công việc của các cô đặc biệt nguy hiểm. Họ phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch để đo và ước tính khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Nhiệm vụ của họ thật quan trọng nhưng cũng đầy gian khổ, hi sinh, phải mạo hiểm với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự dũng cảm và bình tĩnh hết sức.

Ý 3: Vẻ đẹp của Phương Định

-) Cuộc sống gian khổ giữa chiến trường ác liệt nhưng cô vẫn giữ được sự hồn nhiên, trong sáng của tuôi trẻ, luôn thể hiện tình thần dũng cảm không sợ hi sinh.

+) Vẻ đẹp hình thức: là cô gái đến từ Hà Nội, cũng như bao cô gái mới lớn khác, Phương Định rất nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Là một cô gái " khá "...

+) Lý tưởng sống cao đẹp: toả sáng ở lý tưởng sống cao đẹp và tinh thần dũng cảm, không sợ gian khổ.

+) Tinh thần trách nhiệm cao, dũng cảm không sợ gian khổ hi sinh

+) Tình đồng đội đồng chí nồng ấm 

..

+) Tính hồn nhiên, mơ mộng và tinh nghịch của Phương Định

Ý 4: Nghệ thuật xây dựng nhân vật 

- Có thể nói xây dựng nhân vật Phương Định, Lê Minh Khuê đã chọn được những phương thức trần thuật hợp lý khi nhà văn đặt điểm nhìn vào nhân vật chính của mình để nhân vật tự kể chuyện. Nhờ vậy, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật - tâm lí Phương Định đạt đến độ tinh tế nhất. Ngôn ngữ trần thuật qua nhân vật chính làm cho tác phẩm có giọng điệu, ngôn ngữ tự nhiên gần với khẩu ngữ, trẻ trung, nữ tính. Lời kể linh hoạt, cùng câu ngắn dài, nhịp nhanh tạo không khí chiến trường, nhịp kể chậm lại khi hồi tưởng như gơi nhớ khỉ niệm tuổi thơ êm đềm

Ý 5. Ý kiến đánh giá, bình luận và liên hệ

- Qua dòng suy nghĩ và trạng của nhân vật Phương Định, cuộc sống chiến đấu của các cô thanh niên xung phong được tái hiện, chân thực và sinh động với vẻ đẹp tỏa sáng. Hình tượng về những nữ thanh niên xung phong Trường Sơn không hiếm trong văn học chống Mĩ, song với những sáng tạo riêng của mình, Lê Minh Khuế truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng giàu mơ mộng cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, sự sinh và rất lạc quan của họ. Đó là hình ảnh đẹp, tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam đã sống và chiến đấu, hi sinh tuổi thanh xuân của mình cho Tổ quốc thân yêu, liên hệ cô gái mở đường trong bài khoảng trời hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ hay những chiến sĩ lái xe trong bài Bài thơ về tiểu đội xe không kính

Kết bài: - Đọc truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" khám phá vẻ đẹp nhân vật Phương Định, ta yêu mến, tự hào về các cô thanh niên xung phong, Phương Định, Nho, chị Thao, mười cô gái ngã ba Đồng Lộc và bao nhiêu cũ gái mở đường khác trên tuyến lửa Trường Sơn đã “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước Mà lòng phơi phới dậy tương lai” (Tố Hữu ). Vẻ đẹp của họ mãi mãi tỏa sáng như vì sao lấp lánh trên bầu trời trong sự cảm phục và lòng biết ơn của cả dân tộc.