Văn thuyết minh - Phiên chợ vùng cao
Chợ Bắc Hà, một chợ vùng cao ở Lào Cai thật thú vị. Chợ họp vào những ngày chủ nhật. Đi chợ, chúng tôi như lạc vào một vương quốc những câu chuyện cổ. Người đi chợ mặc đủ sắc phục các loại của người Hmông, Dao, Tẩy, Nùng...
Tôi và anh bạn phóng viên đến chợ cùng một “phiên dịch”. Việc đầu tiên tôi hỏi mua một chiếc gùi. Bạn chủ hàng nói: “Sáu ngàn anh ạ!”. “Thôi thì bảy ngàn cho anh!” Tôi đùa.
Bạn gái cười: “Hơn, kém sáu ngàn anh đều không mua được gùi”. Tôi đưa bạn tờ năm ngàn mới cứng và tờ một ngàn đã gấp nếp. Lạ thay, bạn trả lại tôi tờ một ngàn.
- Tiền của anh mới quá! Bớt cho anh tờ này!
Tôi chỉ còn trố mắt ngạc nhiên, đeo gùi sau lưng hòa vào người dị chợ. Cặp mắt tò mò của chúng tôi bắt đầu nghiêng nghiêng, ngó ngó. Chẳng bao lâu một bạn gái Hmông ‘lọt vào mắt” chúng tôi. Đôi mắt “nàng” hơi xếch, nước da trắng, nét mặt hồn nhiên. Loay hoay thế nào bạn tôi biết tên “nàng” là Giàng Seo Li ở xã Na Hối. Li đi bán xôi, xôi tím trông lạ mắt đến phát thềm, hơn nữa thấy Li là muốn mua hàng rồi! Mua một gói, cậu bạn chia cho tôi một nửa. Xôi này cứ phải ăn không. Như dưới xuôi mà thêm miếng chả, khúc giò là vị thơm mát của xôi mất hết giá trị.
Đang nếm xôi, chúng tôi chợt nhận ra có một góc chợ yên lặng quá. Ấy là một nhóm các bạn gái rất ưa nhìn đang đưa những bàn tay mêm mại thêu những họa tiết duyên dáng, sặc sỡ trên khăn, trên áo, váy.
Bước chân đưa tiếp chúng tôi đến một dãy hàng bán măng, dưa chuột. Bọn tôi làm quen nhau? Bạn dịu dàng cho biết tên là Triệu Thị Mai ở Nam Khánh.
- Nhà Mai có xa không?
- Dạ, mất một ngày đàng trèo núi vượt khe.
- Em đi cùng ai đấy?
- Cùng con ngựa này!
Chia tay, chúng tôi chúc Mai mau bán hết hàng, mang được nhiều tiền về cho mẹ.
- Dạ, tiền trên núi không tiêu được. Em mua ngô về ăn, ngựa phải thồ nặng.
Anh “phiên dịch” đưa chúng tôi lên đồi. Đây là chợ ngựa. Người bán và người mua đều thuộc phái “cạo râu”. Họ đang thử ngựa, xem ngựa. Còn những bạn thiếu niên cũng thử ngựa, phi ầm ầm; có người đang nan bắp, xem răng để chọn được chú ngựa khỏe nhất. Rời đồi ngựa, chúng tôi về ăn sáng tại một quán hàng, ở đây có một nhóm người thổi kèn môi thật say sưa. Mấy bài dân ca được hát bằng tiếng dân tộc nghe thật êm ái.
Chợ Bắc Hà không phải chỉ là nơi mua bán. Nơi đây còn là điểm hẹn của tình nghĩa. Người bàn này hẹn bạn ở bàn kia. Bạn trai hẹn bạn trai, bạn gái hẹn bạn gái. Trai gái hẹn nhau... Thật là một ngày hội. Thảo nào ai cũng mặc áo váy mới và đẹp thế!
