Văn tự sự - Bà bán bánh khoai nướng

Ngày nào cũng vậy, vào khoảng năm giờ chiều, bọn trẻ chúng tôi đã thấy bà có mặt tại gốc cây bàng đầu phố. Bà bán bánh khoai nướng. Thứ bánh mà bọn tôi đứa nào cũng thích.

Đồ dùng của bà, ngoài chiếc mẹt tre đan đặt trên chiếc ghế gỗ vuông con dùng để bày bánh ra rán, còn có nồi đất nung sờn miệng, chứa đầy than đang hừng hực cháy theo nhịp phe phẩy của chiếc quạt nan trên tay bà, đôi đũa sắt đen cặp chiếc bánh khoai dẹt, tròn lựng, lượn lờ trên chiếc vỉ thép uống lửa đỏ ngòm. Bà ngồi nướng bánh. Mùi bánh khoai nướng bốc lên theo gió tỏa hương thơm lừng. Chợt thấy bọn trẻ chúng tôi, bà ngẩng lên gọi:

- Vào đây các cháu! Mở hàng giúp bà chiếc bánh lấy hên!

Cậu nhỏ trong bọn tôi háu ăn, lon ton chạy tới dúi vào tay bà mấy trăm đồng lẻ, nhặt vội đưa lên miệng cắn rôm rốp. Miếng bánh rơi vỡ trúng tay bà, bắn tung ra đất, bà nhặt lên cho vào sọt rác, rồi nhỏ nhẹ:

- Bánh giòn, thư thả mà ăn, đừng để rơi vãi phí lắm cháu ạ!

Có cô bé, làn da trắng muốt, rón rén bước tới đưa tay kéo chiếc dép trong chân, đặt xuống đất, ngồi sát cạnh bà, nũng nịu:

- Bà cho cháu xin chỗ bánh đang nướng bà nhé!

Thằng con trai mặc may ô, quần đùi, băng đường chạy qua, chen ngồi ngay trước mặt bà từ lúc nào, nhanh nhảu tiếp lời cô bé:

- Đến lượt cháu cũng thế, bà nhé!

- Ừ! Yên trí! Các cháu đợi bà một lát, có ngay.

Cô bé gật. Thằng con trai cũng gật. Cả hai ngồi ôm đầu gối chăm chú nhìn bà nướng bánh. Bất chợt cô bé đưa tay kéo vai áo bà, hỏi:

- Bà! Nhà bà ở đâu? Có xa lắm không mà đến đây bày hàng này thế?

- Không xa lắm cháu ạ. Ớ cuối con phố này, đằng kia! - Bà giơ tay chỉ - Nếu cháu muốn tìm hiểu nhà bà nhớ rẽ sang con hẻm trái. Trước nhà bà có hàng hoa râm bụt, dễ tìm.

- Thế ông đâu hở bà? Sao cháu không thấy ông đến phụ giúp bà?

- Ông bận chăm cháu nhỏ giúp bố mẹ nó đi làm cháu ạ.

Cô bé giơ tay níu lấy vai bà, hỏi:

- Những hôm trời nắng bà còn có thể bày ra đây để bán, thế phải những hôm trời mưa thì sao ạ?

- Thì bà bán ở nhà! Nhưng có điều ít khách hơn ở đây. Miệng nói, tay bà kéo đôi que cặp chiếc bánh nóng hổi, vàng rộm, đặt lên chiếc mẹt, dặn dò:

- Bánh đang nóng, chớ vội cầm, bỏng tay đấy cháu!

Cô bé nhoẻn cười, đưa tay phủi phủi những hạt tro bám trên vai áo bà, thỏ thẻ:

- Giá như cháu không bận đi học, cháu sẽ ra đây giúp bà nướng bánh.

- Đi học vui hơn cháu ạ. Theo bà làm gì cho khổ!

Ngồi nhìn bà, thấy thương thương, tôi hỏi xen vào:

- Thế con cháu của bà sao không giúp đỡ để bà phải vất vả thế này?

- Có chứ! Nhưng bà không muốn nhờ vả khi thấy chưa thực cần thiết cháu ạ.

Thoáng nghe, tôi đã hiểu thấu lòng bà nên không hỏi nữa. Bỗng bà dừng tay đũa, ngẩng mặt nhìn tôi, mừng rỡ kêu lên:

- A! Còn cháu của bà! Lấy một chiếc cháu nhé!

Tôi lưỡng lự lắc đầu.

Bà cười:

- Sao thế? Chê bánh bà ư?

Tôi đáp ngay:

- Không! Dạ không đâu ạ.

Bà cúi xuống, vừa cười, vừa hỏi:

- Vậy thì vì lẽ gì hở cháu?

- Mẹ cháu dặn không được ăn quà vặt và cô giáo ở lớp cũng đã từng dạy thể?

Bất chợt một cậu bé lém lỉnh xen vào:

- Dở hơi! Đã không thích thì im! Còn lắm lời, vẽ chuyện! - Rồi cậu quay lại nhìn bà, ném giọng kẻ cả vào tôi - Bà ơi! Mặc nó! Đừng nghe!

Mắt bà dịu dịu nhìn tôi, rồi ngoảnh nhìn sang cậu bạn:

- Cháu nói thế, sai rồi! Nghe điều phải có gì là không nên hở cháu?

Bà dịu dàng, tha thiết:

- Nói đi cháu! Bà muốn nghe cháu nói về mẹ và cô giáo đã dạy cháu điều gì?

Tôi nghĩ: Bà tốt thực! Đôi mắt bà hiền quá! Lời bà nói dường như có cái gì đó ngọt ngào na ná giống mẹ tôi. Tôi mạnh dạn nói thực:

- Đang còn là học sinh mình phải biết tiết kiệm có đúng thế không bà?

Còn như khi ăn uống cũng cần thận trọng. Sức khỏe quý hơn vàng!

Đề phòng bệnh tật vẫn tốt hơn có phải không bà?

Bà ngưng tay, chống đôi đũa xuống cái đĩa thiếc. Đôi mắt bà hơi nhíu lại hình như bà đang suy tư điều gì đó mà tôi không nhận ra được. Đột nhiên bà ngẩng lên đưa tay vỗ vỗ vai tôi:

- Tốt! Tốt lắm! Cháu đã ý thức được điều này. Quả đúng cháu là đứa con ngoan, trò giỏi. Thật đáng khen!

Nói rồi, bà cúi xuống, bà đưa đôi đũa cời lại mấy hòn than, tiếp tục làm công việc của bà. Mùi bánh khoai nướng lại dấy lên tỏa hương thơm ngào ngạt. Đi một đoạn xa mà tôi vẫn còn cảm thấy.

Mấy hôm trước, trời thường mưa, bà không đến bán. Bọn trẻ chúng tôi đứa nào cũng hiểu. Nhưng những mấy ngày rồi, trời nắng chang chang, vậy mà chẳng thấy bà. Bọn trẻ chúng tôi ngơ ngác đứng nhìn, hỏi nhau, không đứa nào biết cả. Có cậu bé đứng bên kia đường trông thấy, vêu mặt hỏi sang:

- Các anh chị tìm ai?

- Chúng mình tìm bà bán bánh khoai nướng.

- Không có đâu! Bà đã dọn về bán tại nhà bà. Bà bảo: “Từ nay bà không đến đây bán nữa”.