“Nếu đứa trẻ dửng dưng... con người chân chính. ” Anh (chị) hãy trình bày ý kiến của mình về nhận định trên của nhà sư phạm Xukhômlinki

Đề bài:

“Nếu đứa trẻ dửng dưng với những gì đang diễn ra trong trái tim của người bạn, người anh em, của bố mẹ mình hoặc của bất cứ một đồng bào nào mà em gặp, nếu đứa trẻ không biết đọc trong mắt người khác diều đang xảy ra trong trái tim người đó thì dứa trẻ chẳng bao giờ trở thành con người chân chính. ” Anh (chị) hãy trình bày ý kiến của mình về nhận định trên của nhà sư phạm Xukhômlinki

TÌM HIỂU ĐỀ

1. Thể loại:

Nghị luận hỗn hợp (giải thích, chứng minh và bình luận).

2. Nội dung:

thiếu lòng đồng cảm đối với người khác, thiếu năng lực hiểu người khác thì không thế trở thành con người chân chính được.

3. Tư liệu:

lấy từ trong đời sống thực tế, kinh nghiệm từ bản thân và những lời răn dạy của cha ông qua ca dao tục ngữ.

DÀN Ý

1. Mở bài

- Nêu rõ nội dung yêu cầu, ý kiến của nhà sư phạm để dẫn tới giới thiệu ý kiến của ông.

- Trích lại nguyên văn câu nói.

- Dự báo hướng giải quyết của bài làm

2. Thân bài

Nhân dân ta từ xưa đã khuyên mọi người nên có lòng vị tha và tình cảm nhân ái bằng những lời nhắn nhủ chân tình và sâu sắc:

+ Môi hở răng lạnh + Một con ngựa đau cả tàu bỏ cở + Máu chảy ruột mềm + Nhiễu điều phủ lấy giá gương Người trong một nước thì thương nhau cùng + Chị ngã em nâng

Ý tưởng nhân văn cao đẹp ấy cũng được nhà sư phạm nổi danh Xukhômlinxki thế hiện qua câu nói nổi tiếng “Nếu đứa trẻ dửng dưng ... con người chân chính”.

- Cấu trúc của nhận định trên là cấu trúc của câu điều kiện (nếu ... thì). Nhà sư phạm Xukhômlinxki đã trình bày hai điều kiện chủ yếu đế đứa trẻ trở nên con người chân chính.

Trong câu nói của ông: Thế nào là dửng dưng? Dửng dưng là lạnh lùng, thờ ơ vô trách nhiệm, nói cách khác là vô cảm: không vui không buồn, không đau xót, không thương mến... cần lưu ý ở đây Xukhômlinxki nhấn mạnh thái độ dửng dưng với những gì dang diễn ra trong “Trái tim của người bạn, người anh em của bố mẹ mình hoặc bất cứ đồng bào nào...” nghĩa là có thế con người này dửng dưng trước tình cảm của người khác, trước sự việc xảy ra của người khác chứ anh không hề dửng dưng với chính mình, không hề dửng dưng với những gì đang xảy ra với bản thân.)

- Tiếp theo là điều kiện thứ hai, là tình trạng “không biết đọc trong mắt người khác điều đang xảy ra trong trái tim người đó”. Như thế, nếu thái độ dửng dưng ở bên trên nghiêng về đánh giá khả năng đồng cảm thì tình trạng bên dưới này nghiêng về đánh giá khả năng nhận thức nói một cách khác là không có khả năng hiểu được người khác.

- Như vậy dửng dưng là tình trạng vô cảm, câm điếc về cảm xúc và tình cảm “không đọc được trong mắt người khác” là mù lòa về nhận thức, thiếu khả năng hiểu biết người khác.

Một khi đứa trẻ, nói rộng ra là con người đã “dửng dưng'’ và thiếu khả năng đồng cảm như thế thì nhất định sẽ là một con người ích kỉ, nhỏ nhen độc ác, chẳng chút vị tha nhân ái, không thế nào là một con người chân chính.

Con người chỉ có thể trở thành con người chân chính khi có được những khả năng đồng cảm với những năng lực hiểu biết được người khác đồng cảm và hiểu biêt mình. Chính sự giao cảm sẽ làm cho con người không cô độc, đơn côi. Tình cảm vị tha nhân ái khiến con người trở nên cao thượng bao dung. Cũng chính tình cảm quý báu này là động lực, là sức mạnh tinh thần lớn lao giúp con người vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, vượt qua cả chính mình, làm nên những thành quả, những chiến công vĩ đại.

Bời vậy, chúng ta giáo dục thế hệ trò phấm chất quý báu từ lúc còn bé thơ. Chỉ có như thế, xã hội ta mới có được những con người chân chính. Nhận định trên của nhà sư phạm đã chỉ rõ điều này.

Dân tộc ta vốn là một dân tộc giàu lòng nhân ái. Đối với mỗi con người Việt Nam: Thương nhà, thương người, thương mình biểu hiện bằng những hành động cụ thể, dó là truyền thống đạo lí lâu dời của dân tộc lịch sử và văn học nước ta xưa cũng thể hiện khá rõ nét điều này. Dồng chí Lê Duẩn có nói: “Cái gốc của đạo lí, của lí luận là lòng nhân ái”, đồng chí cũng nói “lòng thương người là đạo lí của cuộc sống, là dạo lí của lòng người”.

3. Kết bài

Tóm lại, nhận định trên của nhà sư phạm Xukhômlinxki thật xác đáng và sâu sắc. Có thể xem đây là một bài học mà các nhà giáo dục cần thiết quan tâm, Maxim Goroki cũng nói: ‘Nơi lạnh lẽo nhất không phải ở Bắc cực. Nơi lạnh lẽo nhất là nơi thiếu tình thương”. Dân tộc ta vốn có truyền thống lâu đời: thương người như thế thương thân. Muốn duy trì và phát triển truyền thống tốt đẹp ấy, nhất định chúng ta không thể để trẻ em từ lúc bé có thế “dửng dưng với những gì đang diễn ra trong trái tim”, những người xung quanh mình cũng như có thề thờ ơ vô cảm trước niềm vui và nỗi đau đồng loại.

YÊU CẦU

Giải thích ý kiến của nhà sư phạm Xukhômlinxki, nêu rõ nội dung ý kiến của nhà sư phạm là: Thiếu lòng đồng cảm đôi với người khác, thiếu năng lực hiểu người khác thì không thế trở thành con người chân chính. Nêu dẫn chứng chứng tỏ ý kiến của nhà sư phạm là đúng.

Bày tó ý kiến đổì với nhận định đó, tán thành và mong muôn thấy việc giáo dục lòng đồng cám được phát triển trong nhà trường và xã hội.

BÀI LÀM

Một con người chân chính thì phái biết thông cảm và thâu hiểu cho đồng loại. thông cảm, thâu hiểu là cách con người sống vị tha, trở thành một phần tử có ích của xã hội. Về điều này, nhà sư phạm Xukhômlinxki đã nói rất hay: "Nếu đứa trẻ dửng dưng với những gì đang diễn ra trong trái tim của người bạn, người anh em, của bố mẹ mình hoặc bất cứ một dồng bào nào mà em gặp, nếu đứa trẻ không biết đọc trong mắt người khác điều đang xảy ra trong trái tim người đó thì đứa trẻ chẳng bao giờ trở thành con người chân chính”. Câu nói này đặt ra một vấn đề quan trọng của nhân cách và một nhiệm vụ bức thiết cho giáo dục thế hệ trẻ hôm nay.

"Người chân chính" là nói tới con người nhiều phẩm chất. Người đó phải yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, đồng bào, đồng loại, gia đình, phải có kiến thức văn hoá hiện đại, có nghề nghiệp hữu ích cho xã hội, có ý thức kỉ luật, biết lao động sáng tạo để mưu cầu hạnh phúc cho xã hội và bản thân. Nhưng dù có kế thêm bao nhiêu tiêu chuẩn, phẩm chất đi nữa, thì phẩm chất biết đồng cảm với người khác là điều đầu tiên và cơ bản của đạo làm người. Con người chỉ có thể trở thành con người chân chính khi có được những khả năng đồng cảm với những năng lực hiếu biết được người khác đồng cảm và hiểu biết mình. Chính sự giao cảm sẽ làm cho con người không cô độc, đơn côi. Tình cảm vị tha nhân ái nâng con người lên, trở nên cao thượng bao dung. Cũng chính tình cám quý báu này là động lực, là sức mạnh tinh thần lớn lao giúp con người vượt qua mọi khó khăn, gian khố vượt qua cả chính mình, làm nên những thành quả, những chiến công vì đại. Phẩm chất quý báu ấy cần được tu dưỡng từ trong mỗi người mà bắt đầu là trong đôi mắt trẻ thơ, từ trái tim bé bỏng của những hạt giống nhân loại. Nhận định trên của nhà sư phạm dã chỉ rõ điều này.

Trái với lòng đồng cảm là sự dửng dưng, vô cảm đối với người khác. 'Dửng dưng" là lạnh lùng, thờ ơ vô trách nhiệm, nói cách khác là vô cảm: không vui không buồn, không đau xót, không thương mến... cần lưu ý ở đây Xukhômlinxki nhấn mạnh thái độ dửng dưng với những gì đang diễn ra trong “Trái tim của người bạn, người anh em của bố mẹ mình hoặc bất cứ đồng bào nào...” nghĩa là có thể con người này dứng dưng trước tình cảm của người khác, trước sự việc xảy ra của người khác chứ không hề dửng dưng với chính mình, không hề dửng dưng với những gì đang xảy ra với bản thân.

Người dửng dưng là người không cảm thấy những gì đang diễn ra đôi với người khác. Dó là người có thể cười đùa khi đi qua một đám tang, là điềm nhiên ngồi xem sách trong xe ôtô công cộng, trong khi bên cạnh một người già cả phải đứng, là người không xúc động trước lời nhờ vả cúa bạn bè khi gặp khó khăn, là người có thể chế nhạo một người tàn tật bất hạnh. Người dửng dưng là người không có khả năng đọc ra ý nghĩ cảm xúc của người khác trong mắt họ. Người dửng dưng là người không biết cảm ơn người khác làm việc tốt cho mình, là người không biết hối hận khi làm điều lầm lỡ. Hình như lúc nào người ấy cũng vui vẻ, vô tư! Anh ta có thế điềm nhiên vặn nhạc nhảy xập xinh trong phòng khi người bạn ốm đưa mắt cầu xin một sự im lặng. Anh ta có thế ngồi phì phèo điếu thuốc khi nhiều bạn gái xung quanh nhăn mặt nhíu mày. Như thế, nếu thái độ dửng dưng ở bên trên nghiêng về đánh giá khả năng đồng cảm thì tình trạng bên dưới này nghiêng về đánh giá khả năng nhận thức, nói một cách khác là không có khả năng hiểu được người khác.

Như vậy dửng dưng là tình trạng vô cám, câm điếc về cảm xúc và tình cảm, “không đọc được trong mắt người khác” là mù lòa về nhận thức, thiếu khả năng hiểu biết người khác.

Những phẩm chất này mới xem qua thì rất nhỏ, có vẻ như vô hại, lại không phải là phạm pháp. Đùa một tí có sao đâu, ồn một tí chưa làm ai chết, nếu trong xe không phải tôi ngồi, mà một người già cả khác ngồi thì người bên cạnh tôi cũng phải đứng. Và đứng một tí thì có chết đâu! Đúng là sự thiếu lòng đồng cảm, sự dửng dưng tạm thời chưa làm ai chết cả. Nhưng cái thói dửng dưng ấy sẽ dẫn con người ta đến đâu? Nó sẽ dẫn con người đến chỗ bỏ chạy, trốn tránh trách nhiệm khi gây ra tai nạn cho người khác, không có ý niệm về những trách nhiệm gia đình và xã hội của mình và nói chung người ấy chẳng những không có cảm giác đạo đức mà còn thiếu hắn phẩm chất cảm giác của con người. Từ lâu các nhà triết học đã nói

“chim ưng có đôi mắt nhìn xa cả dặm, con chó có cái mũi rất nhạy, nhưng chỉ có mắt người mới cảm nhận được rung động của trái tim trong mắt người khác”. Thói dửng dưng đã hạ thấp cảm giác người trong con người! Và như vậy làm sao họ có thể trở thành con người chân chính được?

Con người chân chính trong xã hội và nhân loại có rất nhiều. Những con người vĩ đại đã lập nên nhiều chiến công vĩ đại, đã sáng tạo biết bao của cải, giá trị, phúc lợi con người. Nhưng dù chiến công của họ có vĩ đại bao nhiêu, khác nhau bao nhiêu, họ đều có một điểm chung là tình cảm đạo đức và cảm giác đạo đức rất phát triển.

Cụ Tuệ Tĩnh là danh y nước ta thời Trần, đã nhận lời đi chữa bệnh cho một nhà quý tộc, nhưng gặp cháu bé bị gãy chân, ông đã hoãn việc chữa chạy cho nhà giàu đế chữa chạy cho em bé nghèo trước đã. Cụ Hải Thượng Lãn Ông, danh y nước ta thời nhà Lê, đã không quản ngại hôi hám chữa bệnh cho con nhà thuyền chài hàng tháng. Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong Nhật kí trong tù bộc lộ một lòng đồng cảm sâu xa với mọi người: từ em bé bị bắt theo mẹ, đến tiếng sáo nhớ nhà của người bạn tù, từ người phu làm đường đến quán cháo đạm bạc.... Trong thời kì bí mật, phút mặc niệm chiến sĩ cách mạng làm Hồ Chí Minh rơi nước mắt. Bác có lòng thương đến tất cả thiên nhiên. Những phẩm chất đặc biệt ấy của Bác, ngay từ thời ở Nga những năm 20, nhà thơ Nga Mendenstam chỉ qua một lần gặp mặt đã nhận ra là một con người của tương lai, mặc dù hồi ấy Bác Hồ chưa xuất hiện như một người có tên tuổi vĩ đại. Dân tộc ta vón là một dân tộc giàu lòng nhân ái. Đốì với mỗi con người Việt Nam: Thương nhà, thương người, thương minh biểu hiện bằng những hành động cụ thể đó là truyền thống đạo lí lâu đời của dân tộc lịch sử và văn học nước ta xưa cũng thế hiện khá rõ nét điều này. Đồng chí Lê Duẩn có nói: Cái gốc của đạo lí, của lí luận là lòng nhân ái, đồng chí cũng nói “lòng thương người là đạo lí của cuộc sống, là đạo lí của lòng người”.

Nhưng điều nói trên cho thấy, để trở thành một con người chân chính, con người nhất thiết phải có lòng đồng cảm và nhân ái. Và phẩm chất ấy phải được chăm lo giáo dục từ lúc bé đế’ trở thành thói quen trong cảm nhận hằng ngày.

Trẻ em từ lúc bé có thể cần học những lí tưởng lớn lao, cao đẹp, nghĩa vụ xã hội bắt buộc, nhưng trước hết phải được giáo dục về lòng đồng cảm, tình nhân ái, khả nằng hiểu được trái tim người khác thì mới trở thành những con người chân chính, có khả năng thực hiện những lí tưởng cao đẹp.

Tóm lại, nhận định trên của nhà sư phạm Xukhômlinxki thật xác đáng và sâu sắc. Có thể xem dây là một bài học mà các nhà giáo dục cần thiết quan tâm, Maxim Goroki cũng nói: "Nơi lạnh lẽo nhất không phải ở Bắc cực. Nơi lạnh lẽo nhất là nơi thiếu tình thương". Dân tộc ta vốn có truyền thống lâu đời: thương người như thể thương thân. Muôn duy trì và phát triển truyền thống tốt đẹp ấy, nhất định chúng ta không thể để trẻ em từ lúc bé có thể “dửng dưng với những gì đang diễn ra trong trái tim” những người xung quanh mình cũng như có thể thờ ơ vô cảm trước niềm vui và nỗi đau đồng loại.