Văn nghị luận - Bàn về lí tưởng sống của thanh niên hiện nay

Bức thư của một người cha:

“Gửi con gái yêu,

Con năm nay vừa tròn mười tám tuổi. Nụ cười tươi tắn, chiếc răng hơi khểnh, đôi mắt đen huyền. Con là cô công chúa dễ thương nhất thế giới, là bông hồng đầu tiên mà ba mẹ đã nâng niu chăm sóc mười tám năm nay.

Ba yêu con, yêu nhất là ánh nhìn cương nghị giống ba, nhưng cũng yêu nụ cười trong veo như mẹ. Từ trong nụ cười ấy, ba thấy con gái của ba thật mong manh và trong sáng. Nó khiến ba tự nhủ phải yêu con, phải bảo vệ con nhiều hơn nữa.

Ấy thế mà sáng nay, con gái bé nhỏ của ba nói rằng muốn đi du học ở một xứ sở xa xôi. Giây phút ấy, ba nghĩ mình cần gạt ngay ý nghĩ đó ra khỏi tâm trí con, muốn giấu kín con đĩ để được bao bọc con trong vòng tay của mẹ và ba. Nhưng trong hồi ức của ba thoáng hiện về hình ảnh một chàng thanh niên của gần ba mươi năm trước, dám tạm ngưng việc học đại học để xung phong ra chiến trường. Và lúc ấy ba hiểu, có một thứ còn mạnh mẽ hơn cả sự đủ đầy vật chất, hơn cả sự bao bọc của mẹ cha, ấy là lí tưởng của con. Không thể nói là ba muốn con đi, nhưng ba tự hào vì con quyết định ra đi, đồng nghĩa với việc chấp nhận bao khó khăn, thử thách trên hành trình ấy.

Có thể con biết rồi, nhưng con phải nhớ kĩ điều này, con yêu ạ: Lí tưởng là mục đích, là hoài bão, là cách sống tốt đẹp nhất mà con người ta theo đuổi. Nó chắp cánh cho ta bay lên, vượt bao khó khăn để đạt được ước vọng. Và đối với một người trẻ tuổi, khi trọng trách đối với quốc gia, gia đình quyện hoà cùng khát vọng dựng xây thì lí tưởng càng trở nên quan trọng. Nó giúp người ta xác định đúng đường đi, giúp ta tránh xa những cạm bẫy nguy hiểm trong cuộc đời. Sông trong một xã hội hiện đại mà khoa học công nghệ thay đổi từng giờ, từng phút, lí tưởng còn giúp người thanh niên tiến nhanh hơn trên con đường học tập và rèn luyện. Lí tưởng tuy vô hình mà có ý nghĩa lớn lao như thế đấy.

Khi nghe con bày tỏ về mơ ước của mình, nhìn những tia sáng lấp lánh trong mắt con, ba mừng vì con đã và đang theo đuổi một hoài bão lớn. Nhưng đó mới chỉ là ước mơ, là hoài bão thôi con gái ạ. Để xác định cho mình một lí tưởng, người ta phải trăn trở, phải nghĩ suy nhiều lắm. Thậm chí có người cả cuộc đời cũng không xác định được lí tưởng của mình là gì. Ba không thể giúp con tìm ra lí tưởng, nhưng ba có thể chỉ cho con thấy một lí tưởng theo ý nghĩa vẹn nguyên tốt đẹp của nó thì trước tiên phải cao cả. Con có để ý thấy không, mỗi khi nhắc đến lí tưởng, người ta thường tỏ thái độ trân trọng, ngợi ca, bởi ở đó không có chỗ cho những gì đê hèn và thấp kém. Lí tưởng của con phải giúp ích cho cuộc đời, giống như Ê-đi-xơn xưa từng có ước vọng cống hiến đời mình vì khoa học, để rồi đưa con người từ màn đêm thăm thẳm tới một xã hội lung linh ngập tràn ánh sáng. Và cuối cùng, lí tưởng của con phải là một điều khả thi, vì đời người sẽ không có ý nghĩa nếu ta đuổi theo những gì mông lung, vô vọng. Chắc hẳn con biết truyện dã tràng xe cát. Vậy con thử nghĩ xem dã tràng đã để lại cho đời một công trình quý báu hay chỉ là bài học xót xa về một ước mơ không cách gì thực hiện