“Hãy học cách ứng xử của dòng sông: gặp trở ngại, nó vòng tìm đường khác”. Quan điểm của anh (chị) về ý kiến trên như thế nào? (Trích đề thi chọn HSG tỉnh lớp 12 tỉnh Quảng Ninh (Bảng A))

ĐÁP ÁN

1. Giải thích ý kiến

- Nhìn dòng chảy của những con sông như một ứng xử của nó với những trở ngại - nó luôn tìm đường vòng đề tránh núi đồi, tiếp tục chảy cho đến khi ra biển, hay hoà vào dòng sông khác...

- Đây là lời khuyên con người hãy học cách ứng xử của dòng sông: gặp trở ngại không chịu lùi bước, mà phải tìm con đường khác để tiếp tục thực hiện công việc, mục đích của mình; gặp khó khăn, ngăn trở phải biết vòng tránh; cần thay đối, điều chỉnh mọi vấn đề cho phù hợp với những biến động của cuộc đời, của công việc.

- Đây cũng là lời khuyên con người nên có cách ứng xử, xử lí linh hoạt, mềm mại, phù hợp trong mọi hoàn cảnh.

2. Bình luận ý kiến

- Đây là một cách nhìn thiên nhiên có chiều sâu nhân bản, thể hiện quan điểm con người gắn bó với thiên nhiên, sống hoà nhập và học tập được từ thiên nhiên nhiều điều bồ ích, trong đó có bài học nhân sinh: lối sống, cách ửng xử, hành xử ở đời.

- Cách ứng xử của dòng sông vừa thể hiện sự thông minh, khôn khéo, linh hoạt vừa thế hiện bản lĩnh vững vàng, cứng cỏi trước những thử thách, khó khăn, những tình huống bất ngờ nảy sinh... vì vậy nó rất đáng để chúng ta học tập - đó là ý kiến xác đáng.

- Cuộc sống của con người thường gặp nhiều thử thách, ngăn trở. Con người làm một việc gì đó cũng thường gặp trở ngại, hay những khó khăn, những vấn đề mới nảy sinh... lúc đó con người cần học theo cách ứng xử của dòng sông: không nản lòng, không dừng lại, không quay đầu mà phải tìm cách đi tiếp, tìm ra con đường phù hợp, cách thức mới, khôn khéo vòng tránh, thay đổi linh hoạt đề đạt được mục đích.

- Trong giao tiếp, ứng xử, chúng ta cũng không nên lấy đối đầu làm nguyên tắc, không nên cứng nhắc, bất biến, mà cần linh hoạt, mềm mỏng, thay đổi nhiều hình thức cho phù hợp - miễn là có hiệu quả. (Kết hợp phân tích một số dẫn chứng để thuyết phục cho các ý bình luận)

3. Bàn bạc, mở rộng vấn đề

- Cách ứng xử của dòng sông được coi là khéo léo, bền bỉ, kiên định để đi tới đích. Song từ một góc độ khác, cũng có thể có suy luận đấy là sự né tránh trớ ngại, không dám đối mặt với thực tại để vượt qua, sự e ngại không dám đấu tranh để khẳng định cái sai, cái đúng...

Dù làm bất cứ việc gì, nếu cố gắng phấn đấu thì chắc chắn phải thành công

- Bài học rút ra: Từ việc bàn luận, hiểu ý kiến trên mà chúng ta rút ra những bài học bố ích cho mình:

- Cần kiên trì cho mục tiêu, mục đích của bản thân. Không ngại khó khăn, thử thách, biết lựa chọn, thay đối đường hướng, phương pháp, cách thức cho phù hợp với những hoàn cảnh, điều kiện khác nhau đế thành công.

- Dám đấu tranh, đối mặt với mọi trở ngại, chiến thắng chính nó, vượt qua chính nó để đi lên phía trước...

- Tuỳ từng hoàn cảnh, sự việc, vấn đề mà ta lựa chọn cách ứng xử, xử thế cho phù hợp và mang tính tích cực nhất: hoặc là tìm mọi cách thay đổi, chọn lựa giải pháp khác để thành công; hoặc ta cần dũng cảm đối mặt với trở ngại đấu tranh với chính nó, khuất phục nó, vượt lên nó, không hề né tránh. Như vậy, con người sẽ có cách ứng xử đa dạng hơn, bản lĩnh hơn, mạnh mẽ hơn phù hợp với muôn vàn tình huống khác nhau của đời sống. Con người cần khẳng định mình là tinh hoa của sự sống trong vũ trụ này.

BÀI LÀM

Cuộc sống là mảnh ghép lớn của những bức tranh hiện thực đầy màu sắc, và nhờ sự đa dạng ấy mà cuộc sống đã cho con người nếm trải những mùi vị của ngọt, bùi, cay, đắng; giúp họ chững chạc hơn và khẳng định được giá trị của bản thân. Có người đã nói rằng: “Không có con đường nào đi đến thành công lại trải đầy hoa hồng”, mỗi người phải có sự quyết tâm và biết thích nghi với từng hoàn cảnh sống, không nên cứng nhắc mà cần sự linh hoạt, thay đổi cho thích hợp. Đúng như câu nói: ‘‘Hãy học cách ứng xử của dòng sông, gặp trở ngại nó vòng tìm đường khác”.

Nhận định này khiến chúng ta phái suy ngẫm thật kĩ. Nhìn dòng chảy của những con sông như một cách ứng xử của nó trước trở ngại, dòng sông ấy tìm riêng một con đường, tránh núi đồi ghập ghềnh để tiếp tục chảy cho tới khi ra đến biển cả bao la hay hòa vào cùng những dòng sông khác, vươn đến một khung trời rộng hơn, bao la hơn.

Thông qua dòng sông, câu nói đã khuyên con người hãy học cách thích ứng với những khó khăn đang ở phía trước, “gặp trở ngại quyết không lùi bước, gặp khó khăn quyết, không sờn lòng”, ý chí kiên định và tìm cho mình một con đường tốt hơn, chắc chắn hơn để tiếp tục đi đến tương lai, tiếp tục thực hiện công việc, mục đích chân chính của bản thân. “Học cách ứng xử của dòng sông, gặp trở ngại nó vòng tìm đường khác” chính là trước khó khăn biết vòng tránh; có sự linh hoạt, thay đổi, điều chỉnh mọi vấn đề cho phù hợp với những biến đổi của cuộc đời. Một con người sáng suốt, trước những khó khăn, thách thức họ sẽ bình tĩnh, không hề sợ hãi; ngược lại còn tìm cho mình một hướng đi khác; một sự lựa chọn thật khéo léo đế hưởng đến tương lai tốt đẹp. Với cách suy nghĩ như vậy, con người sẽ lạc quan, không còn sự cứng nhắc, cố chấp nữa mà thay vào đó là thái độ, cách ứng xử vừa phải, linh hoạt, mềm mại, phù hợp trong mọi hoàn cảnh. Câu nói trên không chỉ mang tính lí thuyết mà còn rất hữu dụng trong cuộc sông hằng ngày, ví như trong học tập, cách học của chúng ta không phải lúc nào cũng đúng, sẽ có lúc ta gặp khó khăn, khi ấy cần có một sự đổi mới, cần sáng suốt lựa chọn phương pháp nào là thích hợp với việc học của bản thân nhất, không thể lúc nào cũng cứng nhắc với một lôi học mà nó không còn thích hợp. Hay trong công việc, chắc chắn mỗi người sẽ có một khó khăn, thách thức riêng. Nhưng trước những gian khó đó đâu phải lúc nào cũng mạo hiểm được, đặc biệt là yêu cầu của công việc không chấp nhận những sai sót dù là nhỏ nhất, lúc ấy chắc hẳn chúng ta phải học cách ứng xử của dòng sông kia, không cố chấp đương đầu với sóng gió mà phải khéo léo, linh hoạt thay đôi, tìm hướng giải quyết khác tốt hơn, đề đạt hiệu quả cao hơn.

Quả thật, câu nói đã đem đến cho ta một kinh nghiệm sống, một cách ứng xử hay trước những khó khăn, hiểm nguy. Hiệu quả của câu nói không chỉ có vậy, đứng trước một con đường tức là đứng trước một ngã rẽ cuộc đời, dĩ nhiên con người sẽ không thế mạo hiểm mà lao vào hiểm nguy để rồi đánh mất cả tương lai, họ sẽ chọn một con đường khác an toàn hơn đế dẫn đến một vùng trời mới của riêng mình, sẽ vẫy vùng thỏa thích trên thảm cỏ xanh bao la ấy, vì đâỳ chính là vùng trời ước mơ, là tương lai mà họ muốn hướng đến.

Hãy học cách ứng xử của dòng sông gặp trở ngại, nó vòng tìm đường khác

Càng suy ngẫm ta lại càng cảm phục những ý nghĩa, những bài học sâu sắc trong câu nói ấy. Ẩn chứa trong đó là một chiều sâu nhân bản, thể hiện quan điểm: con người gắn bó mật thiết, sống hòa nhập và học tập được nhiều điều từ thiên nhiên. Trong đó có một bài học nhân sinh vô cùng quý giá - đó chính là cách ứng xử, hành xử ở đời. Ứng biến trước mọi hoàn cảnh là bản chất của con người, ai ai cũng đều mong muốn theo một đường hướng tốt đẹp và hiệu quả hơn. Câu nói đã cho ta một sự đối mới, không chấp nhận sự cứng nhắc hay theo một đường lối cũ mòn nào mà thay vào đó là sự thay đổi, một cách xử lí thật khéo léo. Trước cách ứng xử của dòng sông ta có thế thấy được một điều mà con người cần học tập, đó chính là sự thông minh, khôn khéo, linh hoạt, bản lĩnh vững vàng, cứng cỏi trước những khó khăn. Từ ngàn xưa ông cha ta đã vô cùng kiên quyết “trước khó khăn không chùn bước” và cho đến hôm nay tinh thần ấy lại càng lên cao, con người cũng sẽ sáng suốt hơn và bình tĩnh hơn trước mọi biến động của giông tô cuộc đời, bởi “bản lĩnh, tài năng làm nên sự nghiệp”. Đặc biệt, hiện nay đất nước ta đang hòa nhập với thế giới, sẽ có nhiều thử thách hơn cho thế hệ trẻ của đất nước, và chắc rằng dể đi đến vinh quang họ sẽ phải đối đầu và vượt qua rất nhiều khó khăn. Nhưng đôi lúc con đường đi thẳng lại không phải là cách hay, khi ấy họ phải “vòng tìm đường khác” sáng tạo hơn, ít trắc trở hơn để tiến lên phía trước. Người ta thường nói cuộc sống chính là một trường học, dạy cho chúng ta biết cố gắng, ý chí kiên định, gặp khó khăn không quay đầu, không né tránh mà sẽ làm hết mình, sẽ tìm cách đi tiếp để đến được với mục đích của bản thân: “đừng để khó khăn đánh gục bạn, hãy kiên nhẫn rồi bạn sẽ vượt qua”. Con người sống trên đời quan trọng nhất là biết thay đổi theo cái mới tốt hơn, thay đổi để đạt đến một sự hoàn thiện, để đi đến tương lai bằng chính đôi chân của bản thân. Cuộc sống mà do chính ta làm chủ, linh hoạt theo dòng chảy cuộc đời thì hạnh phúc và thú vị biết bao! Trên bầu trời mênh mông ấy ta luôn có những sự lựa chọn cho riêng mình, gặp khó khăn chưa chắc đã là xấu, chính những vật cản ấy sẽ tạo cơ hội cho chúng ta chọn cho mình con đường khác phù hợp hơn, và cũng chính điều này đã giúp ta có thêm động lực để sải những bước dài hơn đến một tương lai không xa. Như H.Andersen từng nói: “Đứng vững và không nghĩ rằng mình sẽ ngã thì sẽ chẳng bao giờ ngã”.

Ngoài ra câu nói: “Hãy học cách ứng xử của dòng sông, gặp trở ngại nó vòng tìm đường khác” còn có thể áp dụng vào trong giao tiếp, ứng xử hằng ngày. Không nên lấy đối đầu làm nguyên tắc, không nên bất biến, phải mềm mỏng, cư xử thích hợp, hòa nhã, phải biết lấy ý kiến chung để tạo nên sức mạnh, để có thể đạt được hiệu quả trong những ước muốn của bản thân. Ví như làm việc theo nhóm, trước một vấn đề khó xử, còn nhiều nghi vấn, ta không thế chỉ đi theo ý kiến của bản thân, cứ một mình lao vào sự nghi vấn; ngược lại phải cùng bạn bè trong nhóm tìm một ý khác mà tất cả đều thông nhất, đều cho là hợp lí. Hay trong công việc cũng vậy, với đồng nghiệp hay đôi tác đôi lúc phải mềm mỏng, đó không hẳn là ta chấp nhận thua mà phải tìm cách tốt nhẫt để tránh gây xung đột, tránh làm ảnh hưởng đêh người khác. Thế mới biết trong mọi lĩnh vực đều phải linh hoạt, sáng suốt mà tìm cho mình một con đường đi đúng nhất.

Qua câu nói ta có thể thấy được sự khéo léo, bền bỉ, kiên định đế đi tới mục đích. Tuy vậy, ở một số trường hợp và nhìn toàn diện theo những góc độ khác thì một phần trong câu nói dường như là sự né tránh khó khăn, trở ngại; không dám đối mặt với thực tại, không dám đương đầu với hiện thực, e ngại đấu tranh để khẳng định đúng, sai... Nhưng trong cuộc đời này không có gì là hoàn hảo, là bất biến nên câu nói tuy không khái quát hết vấn đề nhưng vần để lại ấn tượng với người đời, có sự cảm thông và đồng tình nơi độc giả. “Hãy học cách ứng xử của dòng sông, gặp trở ngại nó vòng tìm đường khác” đã tiếp thêm cho ta niềm tin, sự kiên trì để đạt đến mục tiêu chân chính cuối cùng của bản thân. Phải biết lựa chọn, thay đổi đường hướng, phương pháp, cách thức cho phù hợp với hoàn cảnh bên ngoài, ở tùng nơi khác nhau để hướng đến thành công, như Niuton đã nói: “Dù làm bất cứ việc gì, nếu cố gắng phấn đấu thì chắc chắn phải thành công”. Không chỉ vậy mà cần phải vượt qua tất cả gian nan, nguy hiểm để vươn tay chạm đến tương lai tươi sáng ở phía trước...

Tuy chỉ với một câu nói nhưng đã đọng lại trong ta biết bao cảm xúc, đem đến cho ta những bài học mới, những kinh nghiệm hay, cho ta biết định hướng trong tương lai. Câu nói này quả thật là sâu sắc, thấu đáo, giúp mọi người có thêm hành trang khi đối mặt với những thách thức của cuộc sống và sẽ vững tin hơn trước cuộc đời này.

Leave a Reply